Bloedverlies na de overgang

De overgang is de periode rondom de laatste menstruaties. Eerst worden de menstruaties onregelmatig. Tenslotte houden ze op. Als u een jaar niet meer gemenstrueerd heeft, gaan we ervan uit dat u geen menstruaties meer krijgt. Als u na dat jaar toch weer bloedverlies krijgt, noemen we dit bloedverlies na de overgang.   Oorzaken van vaginaal bloedverlies na de overgang Er zijn verschillende oorzaken van bloedverlies na de overgang. Bij de helft van de vrouwen met vaginaal bloedverlies na de overgang wordt geen oorzaak gevonden. Bij een op de tien vrouwen met bloedverlies na de overgang wordt een kwaadaardige aandoening gevonden.

Mogelijke oorzaken zijn:

Vaginaal: Bij kwetsbaar slijmvlies door minder aanmaak van het hormoon oestrogeen kan bloedverlies optreden. Ook een verzakking die voorbij de vagina komt kan dat veroorzaken. Bij sommige vrouwen is de vagina heel nauw. Dat is soms zo als je bijvoorbeeld nooit een kind hebt gekregen of al lang geen gemeenschap hebt gehad. Gebeurt dat dan weer wel, dan kan bloedverlies het gevolg zijn.

Baarmoedermond: Achterin de vagina zit de baarmoedermond, met daarin de opening naar de baarmoederhals en baarmoederholte. Daar kunnen poliepen groeien die kunnen bloeden. Een poliep is bijna altijd goedaardig.

Baarmoeder:

- Bij dun slijmvlies van de baarmoederholte kan bloedverlies optreden. Dat is onschuldig bloedverlies.

- Heel af en toe kan er nog een menstruatie komen terwijl de menopauze geweest is. Ook dat is onschuldig. Bij verdikt slijmvlies in de baarmoeder kan eveneens sprake zijn van bloedverlies, maar er kan dan sprake zijn van een voorstadium van baarmoederkanker.

- Het bloedverlies kan duiden op kanker van de baarmoederholte. De kans dat het bloedverlies op kanker wijst, neemt sterk toe met de leeftijd. De kans op kanker van de baarmoederholte is in de volgende situaties iets groter: - Je hebt een erfelijke vorm van darmkanker.

- Je hebt overgewicht (obesitas) in combinatie met suikerziekte of hoge bloeddruk.

- Ook medicijnen kunnen de oorzaak zijn van bloedverlies na de overgang. Bijvoorbeeld bij vrouwen die bij de nabehandeling van borstkanker Tamoxifen moeten slikken. Of vrouwen die bloedverdunners gebruiken of oestrogeen slikken tegen overgangsklachten. Verder onderzoek is dan altijd nodig.

De klachten zijn verlies van bloed of bruine afscheiding.  

Wanneer moet je naar de huisarts?

Als je bloedverlies of bruine afscheiding hebt, ook al is het maar een keer, is het moment om een bezoek aan de huisarts te brengen. Die kan op korte termijn laten weten wat er aan de hand is, of het onschuldig is of dat er verder onderzoek in het ziekenhuis nodig is.   

Als je na de overgang opeens weer bloed verliest, moet er onderzocht worden waar dat bloed vandaan komt.

Het is daarom belangrijk naar de huisarts te gaan. De huisarts kent je voorgeschiedenis en zal in eerste instantie vragen stellen over het verloop van de klachten:
- Hoe vaak komt het
- Is het vooral na het hebben van gemeenschap?

Uitstrijkje met een spreider (ook wel speculum genoemd).

De huisarts zal een uitstrijkje van de baarmoederhals maken. Ook als er pas een uitstrijkje is gemaakt bij je, bijvoorbeeld voor het bevolkingsonderzoek, is opnieuw een uitstrijkje nodig bij bloedverlies na de overgang.

De huisarts zal met een zogenaamde spreider de vagina iets oprekken zodat  gemakkelijker een uitstrijkje van de baarmoedermond gemaakt kan worden. Voor vrouwen met een nauwere vagina, kan een ‘maagden-spreider worden gebruikt. Je kunt daarom vragen.

Inwendige echo
De huisarts verwijst je naar de radioloog of de gynaecoloog voor een inwendige echo. Met een echo wordt  gekeken naar de dikte van het slijmvlies van de baarmoeder. Een gynaecoloog of echoscopist voert dat onderzoek uit. Inwendig betekent dat de echo-geleider in je vagina wordt gebracht. Als het uitstrijkje en de echo zonder afwijkingen zijn, dan is er onschuldig bloedverlies. De huisarts of gynaecoloog stelt je gerust. Zijn er wel afwijkingen of is het beeld niet duidelijk, dan is er verder onderzoek nodig. Dit gebeurt door de gynaecoloog.  

Contrastecho
Bij een contrastecho plaatst de gynaecoloog een dunne katheter in de baarmoederholte. Hierna brengt de gynaecoloog een klein beetje water of gel in en maakt de gynaecoloog opnieuw een inwendige echo. Zo kan de gynaecoloog de baarmoederholte en eventuele poliepen beter zien. Dit kan even pijnlijk zijn.

Met een pipelle neemt de gynaecoloog zo nodig met een dun rietje wat weefsel weg uit  de baarmoedermond. Dat weefsel wordt onderzocht.
Zonodig adviseert de gynaecoloog een hysteroscopie (kijkbuis). Met een hysteroscoop wordt dan, na inspuiting met wat vloeistof, in de baarmoederholte gekeken of er iets te zien is binnen in de baarmoeder. Ook kan een stukje weefsel worden weggenomen. Kleine poliepen kunnen op deze manier worden verwijderd. Dit kan met een roesje of onder narcose. Je kun je met de arts overleggen wat je zelf het liefste hebt.

Wat je niet moet doen is doorlopen met de klachten van het bloedverlies omdat je bang bent voor een negatieve uitslag. Hoe eerder je naar de huisarts gaat, hoe  beter je geholpen kan worde.
Negentig procent van de vrouwen heeft een onschuldige aandoening, die wel lastig, maar niet levensbedreigend is. Heb je dus een vaginale bloeding gehad terwijl je al een tijdje de menopauze zit? Dan is het verstandig direct een bezoek aan de huisarts te brengen.

Ben je al eens onderzocht door de huisarts of door de gynaecoloog en er was toen niets aan de hand, maar komen de bloedingen toch terug? Ga ook dan weer naar de huisarts. 

Heb je bloedverlies of bruine afscheiding? Maak dan een afspraak bij je huisarts. Dan is het een goed idee om al voordat je naar je huisarts gaat aantekeningen te maken wat de omstandigheden waren voorafgaande aan de bloeding. Bijvoorbeeld: 
* Heb je gemeenschap  gehad?
* Gebruik je middelen om opvliegers te voorkomen?

Hoe meer informatie je opschrijft, des te gemakkelijker zal het voor je huisarts zijn om een inschatting te maken wat voor vervolg onderzoek noodzakelijk is. Het maakt ook dat je beter voorbereid bent als je naar je huisarts gaat.

Schrijf ook de vragen op die je wilt gaan stellen, en neem iemand mee om mee te luisteren naar de antwoorden. De ervaring leert, dat als iemand zich ergens ongerust over voelt, antwoorden vaak niet, of slechts gedeeltelijk, binnenkomen. Ook kun je vragen of je het gesprek kunt opnemen met je mobieltje.  

Word je door de huisarts doorverwezen naar een gynaecoloog in het ziekenhuis? Bereid je dan op dezelfde manier voor. Schrijf je vragen van te voren op en neem iemand mee om mee te luisteren naar de antwoorden. 

Welke  behandeling je krijgt hangt af van de oorzaak van het bloedverlies.

Geen behandeling
Blijkt  de bloeding onschuldig te zijn? Dan is geen behandeling een goede mogelijkheid.

Hormonen
Als je bloedverlies blijft houden en van je klachten af wil, dan kan de gynaecoloog bij een dun slijmvlies een oestrogeenkuur voorschrijven. Dit hormoon maakt het slijmvlies sterker. Mogelijk helpt deze behandeling. Maar ook kan er juist progesteron worden voorgeschreven. Dit doet de arts als het slijmvlies te dik is. Daardoor wordt het slijmvlies af gestoten. Hopelijk komen de bloedingen daarna niet meer terug. Zonodig kun je deze behandeling herhalen.

Poliepen
Zijn er tijdens het onderzoek poliepen gevonden? De behandeling zal dan bestaan uit het weghalen van de poliepen met een kijkbuis onderzoek (hysteroscopie).   

Verwijderen baarmoeder en eierstokken
Als de gynaecoloog (voorstadia van-) kankercellen in de baarmoeder vindt, zal de arts een behandeling voorstellen. Vaak is het advies de baarmoeder en eierstokken te verwijderen. Stel altijd vragen over de voorgestelde behandeling. Vraag of die behandeling de enige optie is of dat er andere mogelijkheden zijn. 

Baarmoederhalskanker
Afhankelijk van het stadium van de baarmoederhalskanker worden de behandel opties met je doorgesproken. Deze vorm van kanker komt na de overgang weinig  voor.  

Kan het bloedverlies weer terug komen?
Het bloedverlies kan terug komen. Dit gebeurt bij 5 tot 20 % van de vrouwen bij wie het uitstrijkje en de echo zonder afwijkingen waren. Maak dan een afspraak met de gynaecoloog. De gynaecoloog zal dan een onderzoek met een hysteroscoop (kijkbuis) voorstellen om er achter te komen wat de oorzaak is. Als er meer dan een jaar tussen de bloedingen zit, moet je eerst weer naar de huisarts omdat het behandelplan dan is afgesloten.

Het is niet zo eenvoudig om op deze vraag een antwoord te geven. Bloedverlies na de overgang kan verschillende oorzaken hebben: zie vraag 1.  Bij de helft van de vrouwen met vaginaal bloedverlies na de overgang wordt geen oorzaak gevonden.
Artsen zullen in eerste instantie altijd op zoek gaan naar de oorzaak om een kwaadaardige aandoening uit te sluiten.
Kanker krijg je zo maar, er is vaak geen aanwijsbare oorzaak voor, het overkomt de meeste mensen gewoon.  

De zorg rondom postmenopauzale bloedingen is goed geregeld. Zowel de beroepsvereniging van huisartsen (de NHG), als wel die van gynaecologen (de NVOG) hebben richtlijnen en behandelprotocollen opgesteld waaraan ze zich houden bij het vaststellen van een diagnose en een daaropvolgend behandelplan.

Voor bloedverlies na de overgang is dit voor gynaecologen en huisartsen beschreven in de richtlijn Postmenopauzaal bloedverlies.
De huisarts is goed in staat om zelf de eerste onderzoeken te doen.
Hierna kan  een echo of vervolgconsult volgen.

De gynaecoloog kijkt verder nadat de huisarts hem/haar op de hoogte heeft gebracht van de bevindingen. Samen met jou kijkt de gynaecoloog naar wat de beste behandeling voor jou zal zijn. De gynaecoloog brengt je dan ook op de hoogte van de eventuele risico’s die behandelingen kunnen hebben. 

Iedere vrouw zal anders omgaan met de bloedingen die ineens weer optreden terwijl ze ervan uitging dat die achter de rug waren. De ene vrouw zal daar aanvankelijk laconiek mee omgaan, een pak maandverband kopen en afwachten of de bloeding zich herhaalt. Een ander zal in paniek raken en direct naar de huisarts gaan.

In het algemeen zijn de gevolgen van een bloeding op je dagelijkse leven niet meer of minder dan het was toen je nog menstrueerde. Alleen ging je er toen van uit dat het bij het leven hoorde, terwijl je je nu zorgen kunt maken over de oorzaak van een spontaan optredende of zich herhalende bloeding.  Waarschijnlijk zullen de krampen, die sommige vrouwen bij het inzetten van de menstruatiebloeding eerder hebben ervaren, bij deze bloedingen achterwege blijven.

Dus dat betekent dat je er niet ziek door hoeft te voelen. Het blijft zaak om vanaf de eerste keer dat je vloeit op te schrijven wat er aan vooraf ging, of je pijn voelt en zo ja, waar, hoe lang het duurt, de kleur, is het donkerrood of licht roze, zodat je met feiten gewapend naar je huisarts kunt stappen mochten de bloedingen aanhouden, of als je je gewoon ongerust voelt.
Mochten de bloedingen na enige tijd terugkomen, ga dan gerust terug naar de behandelende gynaecoloog.

Het is voor jou vooral belangrijk dat je je geen onnodige zorgen hoeft te maken. 

Er bestaan voor vrouwen met vragen over bloedverlies na de overgang patiënten organisaties die je kunnen helpen, zoals de Stichting Patiëntenorganisatie Gynaecologie Nederland (PGN).

De PGN heeft een e-mail consulente en een telefoon consulente. Dat zijn ervaringsdeskundige vrouwen op velerlei gebieden in de gynaecologie. Ze hebben adressen van artsen die je een antwoord kunnen geven op specifieke medische vragen (die zijn lid van hun Medische Advies Raad) en ze hebben een luisterend oor als je je ergens ongerust over maakt.
Schroom dus niet om daar gebruik van te maken.

Zie: www.pgn-gynaecologie.nl voor meer informatie.

Ook heeft de PGN een website met een forum waarop je met andere vrouwen kunt delen wat er met je gebeurt als je opnieuw begint te vloeien.  Ze hebben eveneens een (besloten) facebook pagina waar je met ervaringsgenoten kunt delen.  

Voor diagnostische hysteroscopie:  http://www.pgn-gynaecologie.nl/gynf_diaghystero.html

Voor therapeutische hysteroscopie: http://www.pgn-gynaecologie.nl/gynf_therhystero.html