Fissura ani (anuskloofjes)
Proctologie is de naam voor het onderdeel van de geneeskunde dat zich bezighoudt met problemen in het gebied van de anus . Om precies te zijn gaat het om het laatste stuk van de dikke darm tot aan de anus. Het laatste stuk van de dikke darm wordt ook wel de endeldarm genoemd.
Veel voorkomende aandoeningen in dit gebied zijn aambeien, anuskloofjes (fissuren), abcessen en fistels. Dit kunnen vervelende aandoeningen zijn. Je kunt hierbij bijvoorbeeld bloed of vocht verliezen uit je anus. Ook kan je pijn of jeuk hebben bij je anus. Wat deze problemen voor veel mensen extra vervelend maakt is dat ze op een vervelende plek zitten. Je kan niet goed zien wat er aan de hand is. Veel mensen vinden het lastig om er over te praten en gaan pas laat met hun klacht naar de dokter.
Wat zijn anuskloofjes?
Anuskloofjes worden ook wel fissura ani, fissuren of kloofjes in de anus genoemd. Anuskloofjes zijn wondjes in het laatste stuk van de endeldarm. Het wondje zit in de huidplooien in en rond de anus en kan aan alle kanten zitten. Vaak zit een deel van de wond inwendig , maar de wond kan ook volledig inwendig zijn. Anuskloofjes kunnen erg veel pijn doen en een jeukerig of branderig gevoel geven. Soms kan het anuskloofje ook bloedverlies veroorzaken. Het kan snijdende en felle pijn geven tijdens of na de stoelgang .
- Je kunt last hebben van een snijdende felle pijn tijdens en/of na de ontlasting.
- Je kunt last hebben van een jeukerig of branderig gevoel bij de anus.
- Je kunt last hebben van bloedverlies tijdens en/of na de ontlasting.
De klachten zijn bij iedereen weer anders. Je kunt bijvoorbeeld last hebben van al deze klachten. Of juist maar van één of twee van deze klachten.
Wanneer moet je contact opnemen met je huisarts?
Meestal geneest een anuskloofje vanzelf. Je kan het beste contact opnemen met je huisarts als de klachten langer dan 6 weken aanhouden.
Bijna altijd verdwijnen anuskloofjes vanzelf. De leefregels bij ‘Wat kan je zelf doen?’ kunnen hierbij helpen.
Na een aantal weken moeten de klachten minder worden. Heb je na 6 weken nog steeds klachten? Dan kan je het beste naar de huisarts gaan.
Meestal kan de huisarts de diagnose stellen. De huisarts doet dit op basis van de klachten en lichamelijk onderzoek. De huisarts bekijkt het gebied rondom de anus en doet soms ook een inwendig onderzoek van de anus. Dit doet hij door met zijn vinger aan de binnenkant van je anus te voelen. Soms is er een proctoscopie nodig. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door een medisch specialist, meestal een chirurg/proctocoloog , MDL- arts of dermatoloog . De specialist kan met dit onderzoek via de anus de binnenkant van de anus en laatste stukje endeldarm bekijken. Een inwendig onderzoek kan erg pijnlijk zijn. Is al duidelijk dat het onderzoek te pijnlijk zal zijn? Dan zal het onderzoek onder narcose plaatsvinden in de operatiekamer.
Soms kan de specialist een ander kijkonderzoek van de darmen coloscopie aanvragen. Met dit onderzoek wordt een groter deel van de darmen bekeken. En is bedoeld om te zien of andere darmziekten, zoals de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa of een kwaadaardige aandoening (kanker), mogelijk de klachten veroorzaken.
Te lang met je klachten blijven rondlopen. Na een aantal weken moeten de klachten minder worden. Heb je na 6 weken nog steeds klachten? Dan kan je het beste naar de huisarts gaan.
Anuskloofjes geven vervelende klachten. Het zijn klachten waar mensen liever niet over praten. Toch is het belangrijk dat je bij aanhoudende klachten naar de huisarts gaat. Als je er lang mee wacht, kunnen de klachten steeds erger worden en de behandeling moeilijker.
In eerste instantie kun je proberen zelf de klachten die worden veroorzaakt door anuskloofjes te verzachten of te voorkomen. De volgende leefregels kunnen helpen:
- Eet vezelrijke voeding. Vezels zorgen ervoor dat je ontlasting zacht wordt. Je hoeft dan minder hard te persen. Kijk op de site van de Maag-, Lever-, Darm Stichting voor een overzicht van vezelrijke producten of doe de vezeltest om te zien of je voldoende vezels eet.
- Drink veel water: drink bij voorkeur 1,5 tot 2 liter per dag.
- Ga meteen naar de wc als je voelt dat je moet.
- Pers niet te veel als je op de wc zit.
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging, zeker als je veel zit tijdens je werk. Dat helpt om je darmen goed te laten werken. De richtlijn is halfuur intensieve beweging per dag.
- Bij irritatie of jeuk rond de anus kun je beter de anus met water afspoelen of een natte washand gebruiken. Gebruik van zeep of natte doekjes met parfum kan de jeuk en irritatie verergeren.
- Hevige pijn kan je verminderen door 3 keer per dag 1000mg paracetamol te gebruiken.
Advies
De huisarts geeft vaak eerst het advies om je voeding aan te passen en meer te gaan bewegen (zie ook ‘Wat kan je zelf doen?’). Als de ontlasting zachter en soepeler is, zal de stoelgang minder pijn doen. Deze veranderingen in leefstijl zorgt ervoor dat bij veel patiënten de anuskloofjes weggaan.
Behandeling
Houden de klachten aan? Dan kan de huisarts pijnstillers adviseren en soms ook een crème voorschrijven waarmee je de huid rond de anus kunt verdoven. Het is belangrijk dat je niet veel pijn hebt. Als je veel pijn hebt span je vanzelf de sluitspier aan. Hierdoor geneest het kloofje minder snel.
Naar het ziekenhuis
Als de klachten niet door bovenstaande behandelingen verminderen dan kan de huisarts besluiten om je door te verwijzen naar het ziekenhuis. In het ziekenhuis wordt gevraagd of je al crèmes hebt gebruikt. Dit kan ISDN of Diltiazem-créme zijn.
Heb je dat al gebruikt en hielp het niet? Dan kan de arts voorstellen om in de operatiekamer het kloofje schoon te maken. Ook kan hij hierbij injecties met Botox in de anus geven. Deze injecties zijn bedoeld om de verhoogde sluitspierspanning verder te verminderen. Voor de Botox injectie is geen opname nodig. Een opname kan wel nodig zijn als er verder inwendig onderzoek of meer behandelingen nodig zijn. Eventueel kan de Botox injectie na drie maanden herhaald worden.
Wanneer deze behandelingen niet blijken te werken kan een operatie om de (inwendige)sluitspier in te knippen nodig zijn om zo de druk te verlagen. Deze operatie wordt een laterale interne sfincterotomie (LIS) genoemd.
Het is erg belangrijk om goed met de behandelend arts te bespreken wat de mogelijkheden zijn in jouw situatie. Bespreek ook goed de voor- en nadelen van een eventuele operatie. Eén van de nadelen van een operatie kan zijn dat je incontinentie problemen krijgt. Weeg daarom goed met jouw arts de voor- en nadelen van de operatie af.
Welke behandeling past bij mij?
Bespreek met jouw behandelend arts altijd welke behandeling het beste bij jouw situatie past. Leg hem/haar de volgende drie voor:
- Wat zijn mijn mogelijkheden?
- Wat zijn de voor- en nadelen van die mogelijkheden?
- Wat betekent dat in mijn situatie?
Aan de hand van de antwoorden hierop bepaal je samen met de arts welke behandeling bij jou past. Voor meer informatie over deze drie vragen, zie 3goedevragen.nl
Anuskloofjes worden meestal veroorzaakt door dikke harde ontlasting. Soms kan juist hele zachte ontlasting of diarree de oorzaak zijn. Ook kan seksueel anaal contact anuskloofjes veroorzaken. Meestal geneest een anuskloofje vanzelf. Anuskloofjes komen vooral voor bij jonge mensen en mensen van middelbare leeftijd.
De huisarts
De diagnose wordt meestal gesteld door de huisarts. De huisarts kan je ook behandelen. Gaan de klachten niet weg? Of zijn de klachten ernstig? Dan kan de huisarts je ook doorverwijzen naar het ziekenhuis. In veel gevallen kan je kiezen naar welk ziekenhuis je wilt gaan. Je kan ook kiezen voor een zelfstandig behandel centrum (ZBC), ook wel kliniek genoemd. Sommige klinieken en ziekenhuizen zijn gespecialiseerd in de behandeling van problemen aan de anus.
Kijk bijvoorbeeld op ZorgkaartNederland voor een ziekenhuis of kliniek die bij jou past.
Het ziekenhuis of de kliniek
In het ziekenhuis of de kliniek krijg je een medisch specialist. Dit kan een dermatoloog , chirurg/proctoloog of soms een Maag-, Darm-, Lever (MDL)-arts Dit is afhankelijk van wat je hebt.
Anuskloofjes worden meestal behandeld door een chirurg/proctoloog. De behandeling van kloofjes is meestal poliklinisch . Soms is het nodig om onderzoek en/of behandeling onder narcose te doen. Dit zal vrijwel altijd in dagbehandeling gebeuren tenzij er specifieke redenen zijn voor langere opname . Met vragen over de behandeling kan je altijd terecht bij het ziekenhuis of de kliniek. Meestal maak je ook meteen een vervolgafspraak met de arts die jou behandelt om te controleren of de behandeling het gewenste effect geeft.
Anuskloofjes kunnen vervelende gevolgen hebben voor het dagelijks leven. Ze kunnen zorgen voor pijn, jeuk en irritatie rondom de anus. Ook kunnen anuskloofjes gaan bloeden. Veel mensen met anuskloofjes hebben problemen bij het naar de wc gaan. Dit komt omdat op het moment dat de ontlasting komt de pijn erger kan worden. Mensen stellen het uit om naar de wc te gaan, waardoor de poep harder wordt en voor nog meer pijn zorgt.
Wat deze problemen voor veel mensen extra vervelend maakt is dat ze op een vervelende plek zitten. Veel mensen vinden het lastig om er over te praten.